Objawy depresji mogą się różnić w zależności od osoby, ale zazwyczaj obejmują zmiany w nastroju, myśleniu, zachowaniu i samopoczuciu fizycznym. Depresja to coś więcej niż „zły nastrój” – to poważne zaburzenie, które wpływa na codzienne funkcjonowanie. Objawy można podzielić na kilka kategorii:
- Objawy emocjonalne (psychiczne)
- Obniżony nastrój – uczucie smutku, przygnębienia lub pustki przez większą część dnia.
- Utrata zainteresowań i radości (anhedonia) – brak przyjemności z rzeczy, które wcześniej sprawiały radość, np. hobby, spotkania towarzyskie.
- Poczucie beznadziei i bezwartościowości – myśli typu „nic nie ma sensu”, „jestem do niczego”.
- Lęk i niepokój – często towarzyszą depresji, chociaż mogą też występować niezależnie.
- Drażliwość lub płaczliwość – nawet bez wyraźnej przyczyny.
- Objawy poznawcze (myślenie)
- Trudności z koncentracją – problemy ze skupieniem uwagi na codziennych zadaniach lub pracy.
- Problemy z podejmowaniem decyzji – nawet te proste mogą wydawać się przytłaczające.
- Negatywne myśli o sobie i przyszłości – pesymizm, poczucie winy lub samokrytyka.
- Myśli samobójcze – w cięższych przypadkach mogą pojawić się myśli o zakończeniu życia lub poczucie, że bliscy byliby w lepszej sytuacji bez osoby chorej.
- Objawy fizyczne (somatyczne)
- Zmęczenie i brak energii – nawet po odpoczynku osoba czuje się wyczerpana.
- Zaburzenia snu – bezsenność (trudności z zasypianiem lub wczesne budzenie się) albo nadmierna senność.
- Zmiany apetytu i masy ciała – zarówno jego spadek, jak i wzrost.
- Spowolnienie psychoruchowe lub pobudzenie – osoba może poruszać się wolniej lub być wyraźnie niespokojna.
- Bóle somatyczne – bóle głowy, mięśni, żołądka, które nie mają wyjaśnienia medycznego.
- Objawy behawioralne (zachowanie)
- Wycofanie społeczne – unikanie spotkań towarzyskich, izolacja.
- Zmniejszona aktywność – brak motywacji do codziennych obowiązków i hobby.
- Zaniedbywanie siebie – mniejsza dbałość o higienę osobistą i otoczenie.
- Nadużywanie używek – alkohol, narkotyki, leki, jako sposób na „ucieczkę” od rzeczywistości.
- Objawy długoterminowe (przewlekłe)
- Depresja może przybrać postać przewlekłą – gdy objawy utrzymują się przez co najmniej 2 lata, mówimy o dystymii, czyli łagodniejszej, ale długotrwałej formie depresji.
- Nawracające epizody – depresja może mieć charakter epizodyczny, z okresami poprawy i nawrotami.
Kiedy szukać pomocy?
Jeśli objawy utrzymują się przez co najmniej 2 tygodnie i wpływają na codzienne funkcjonowanie, warto skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu, psychiatrą lub psychologiem.
Myśli samobójcze lub poczucie, że życie straciło sens, wymagają natychmiastowej pomocy – warto skontaktować się z pogotowiem, telefonem zaufania lub bliskimi.